Izolat proteina - sve što trebate znati o njemu

Proteinski dodaci spadaju među proizvode po koje rado posežu osobe koje se bave sportom natjecateljski i rekreacijski, a posebno u cilju povećanja mišićne mase. Jedan od najpopularnijih tipova proteinskih dodataka među sportašima je izolat proteina sirutke. Saznajmo što je izolat proteina i koje koristi proizlaze iz njegove uporabe.

• Što je izolat proteina?
• Kako nastaje izolat proteina?
• Izolat proteina – karakteristike
• Izolat proteina – koje koristi donosi njegova uporaba?
• Izolat proteina – za koga?
• Izolat proteina - kontraindikacije

Što je izolat proteina?

Izolat proteina sirutke (Whey Protein Isolate – WPI) je proizvod u prahu koji se karakterizira vrlo visokim sadržajem proteina na razini od 85-90% te istovremeno malim sadržajem ugljikohidrata (obično do 1%) i masti (obično do 0,5%). Proteinski dodatak na bazi izolata proteina sirutke skuplji je od koncentrata proteina sirutke (WPC) zbog višeg sadržaja proteina u proizvodu. Izolat proteina sirutke osim što se pojavljuje u obliku proteinskog dodatka u prahu, često se dodaje i u takve proizvode za sportaše kao što su proteinske pločice, deserti i kokteli spremni za konzumaciju nakon zalijevanja vodom ili mlijekom. Nadalje, u posljednjim godinama sve veći broj proizvođača hrane obogaćuje svoje prehrambene proizvode izolatom proteina sirutke, uključujući: žitarice za doručak, jogurte, mliječne deserte te proteinske pločice.

Kako nastaje izolat proteina?

Izolat proteina sirutke dobiva se zagušćivanjem i pročišćavanjem koncentrata proteina sirutke kako bi se smanjio sadržaj ugljikohidrata (laktoze) i mliječne masti u sirutki. Proces zagušćivanja i pročišćavanja koncentrata proteina sirutke provodi se korištenjem metode membranske separacije ili ionske izmjene. Izolat proteina sirutke smatra se proizvodom najviše čistoće i koncentracije proteina jer sadrži najmanje 85% proteina i obično manje od 1% laktoze i masti.

Izolat proteina – karakteristike

Izolat proteina sirutke karakterizira visok sadržaj aminokiselina neophodnih za čovjeka, uključujući aminokiseline razgranatog lanca (BCAA), u koje spadaju leucin, izoleucin i valin. Osim toga, izolat proteina sirutke dobar je izvor kalcija i kalija. Jedna porcija (30 g) proteinskog dodatka na bazi izolata proteina sirutke u prosjeku osigurava 26 g proteina, 0,6 g ugljikohidrata (mliječnog šećera) i 0,2 g masti te oko 110 kcal. Proteinski dodatak na bazi izolata proteina sirutke karakterizira visoka biološka vrijednost, visoka probavljivost i laka apsorpcija. Izolat proteina sirutke izvrsna je opcija za osobe koje se bave sportom rekreacijski i natjecateljski zbog visokog sadržaja leucina te brze kinetike probave i apsorpcije aminokiselina razgranatog bočnog lanca.

Izolat proteina – koje koristi donosi njegova uporaba?

Proteinski dodaci (uključujući izolat proteina sirutke) klasificirani su od strane Australskog instituta za sport u kategoriju A, u kojoj se nalaze isključivo tvari s dobro dokumentiranim djelovanjem u sportu. Iz provedenih istraživanja jasno proizlazi da česta uporaba proteinskog dodatka na bazi izolata proteina sirutke dovodi do povećanja mišićne mase i snage, posebno kod osoba koje redovito treniraju s utezima. Izolat proteina sirutke učinkovito stimulira proces sinteze proteina skeletnih mišića (MPS), uglavnom zbog visokog sadržaja leucina te ostalih aminokiselina neophodnih za čovjeka. U dosadašnjim istraživanjima pokazano je da redovito uključivanje proteinskog dodatka na bazi izolata proteina sirutke u prehranu pozitivno utječe na sastav tijela, stimulirajući rast nemasne tjelesne mase i istovremeno smanjujući masnu masu, opseg struka te BMI indeks, posebno kod osoba koje sustavno treniraju s utezima i dugoročno se pridržavaju dobro uravnotežene prehrane. Nadalje, uporaba izolata proteina sirutke pojačava anaboličke procese u ljudskom organizmu i značajno ubrzava tempo oporavka nakon intenzivnih vježbi s utezima. Osim toga, dopunjavanje prehrane proteinskim dodatkom na bazi izolata proteina sirutke može snižavati razinu glukoze u krvi, inhibirati apetit i povećavati osjećaj sitosti, kao i sprječavati nastanak sarkopenije (gubitak mase, snage i moći skeletnih mišića s godinama) te ublažavati simptome tumorske kaheksije.

Izolat proteina – za koga?

Izolat proteina sirutke dobro će se pokazati kod svih osoba koje redovito treniraju u teretani u cilju razvoja mišićne mase i snage, kod kojih postoji povećana potreba za proteinom. Po izolat proteina sirutke također mogu uspješno posegnuti osobe koje žele smršaviti i održati visoku sitost između obroka. Osim toga, s obzirom da izolat proteina sirutke sadrži malu količinu laktoze, siguran je proizvod za sve osobe s intolerancijom na laktozu i bolestima probavnog trakta kao što su sindrom iritabilnog crijeva (IBS), sindrom prekomjernog rasta bakterija tankog crijeva (SIBO) te nespecifične upalne bolesti crijeva (Crohnova bolest i ulcerozni kolitis). Uporaba proteinskog dodatka na bazi izolata proteina sirutke može biti također iznimno korisna u regeneraciji kože, obnovi tkiva i zacjeljivanju rana nakon kirurških zahvata, kao i u slučaju protein-kalorijskog pothranjenosti povezane s poremećajima žvakanja i gutanja te nedostatkom apetita. Izolat proteina sirutke može se koristiti u obliku klasičnog shaka nakon treninga s utezima, ali se također izvrsno pokazuje kao dodatak jutarnjoj zobnoj ili proso kaši te voćnom mliječnom koktelu.

Izolat proteina - kontraindikacije

Osnovna kontraindikacija za uporabu izolata proteina sirutke je utvrđena alergija na proteine kravljeg mlijeka. Nadalje, redovita uporaba proteinskog dodatka na bazi izolata proteina sirutke može kod nekih osoba pojačavati akneične promjene na licu i trupu. Kao alternativu izolatu proteina sirutke tada se može primijeniti hidrolizat proteina sirutke (WPH), izolat goveđih proteina, izolat sojina proteina ili izolat proteina graška.

Izvori:

• Duarte NM, Cruz AL, Silva DC, et al.: Intake of whey isolate supplement and muscle mass gains in young healthy adults when combined with resistance training: a blinded randomized clinical trial (pilot study). J Sports Med Phys Fitness. 2020 Jan;60(1):75-84.

• Cereda E, Turri A, Klersy C, et al.: Whey protein isolate supplementation improves body composition, muscle strength, and treatment tolerance in malnourished advanced cancer patients undergoing chemotherapy. Cancer Med. 2019 Nov;8(16):6923-6932.

• Hoffman JR, Falvo MJ.: Protein - Which is Best? J Sports Sci Med. 2004 Sep 1;3(3):118-30.

• Lynch HM, Buman MP, Dickinson JM, et al.: No Significant Differences in Muscle Growth and Strength Development When Consuming Soy and Whey Protein Supplements Matched for Leucine Following a 12 Week Resistance Training Program in Men and Women: A Randomized Trial. Int J Environ Res Public Health. 2020 May 29;17(11):3871.

• Banaszek A, Bumm TGP, Nowotny B, et al.: The Effects of Whey vs. Pea Protein on Physical Adaptations Following 8-Weeks of High-Intensity Functional Training (HIFT): A Pilot Study. Sports (Basel). 2019 Jan 4;7(1):12.